काठमाडौं । जनस्वास्थ्य विज्ञहरु भन्ने गर्छन्, ‘संक्रामक रोगमा एउटा गल्ती दोहोरियो भने त्यसले महामारीको रुप लिन लामो समय लाग्दैन । घना जंगलमा डढेलो सल्किएझैं महामारी नियन्त्रण गर्न नसक्ने गरी सल्किन्छ ।’

प्रदेश २ मा त्यस्तै गल्ती दोहोरिएको छ, पटक पटक । यही कारण असार अन्तिम साता नियन्त्रणमा आइसकेको अनुमान गरिएको संक्रमण अहिले अनियन्त्रित भइसकेको छ । अधिकांश जनस्वास्थ्य विज्ञको निष्कर्ष छ, ‘प्रदेश २ को अवस्था कोरोना भाइरसको उद्गमस्थल चीनको वुहानको झैं हुनसक्छ ।’

प्रदेश २ मा पनि संक्रमणसँगै मृत्युदर बढिरहेको छ । पछिल्लो एक महिनामा दोब्बरभन्दा बढी संक्रमित भेटिएका छन् भने मृत्युको संख्या त्योभन्दा डरलाग्दो छ ।

साउन १ गतेसम्म प्रदेश नम्बर २ मा ५ जना संक्रमितको मृत्यु भएको थियो, जसमा रौतहट र बाराका २/२ जना र पर्साका १ जना थिए । १ महिनामै (भदौ ८ सम्म) त्यो संख्या बढेर ६३ पुगेको छ, जसमध्ये ५९ जना गएका एक महिनामा मृत्यु भएको छ । पर्सा जिल्लामा मात्र २८ जनाको मृत्यु भएको छ भने धनुषामा ११, बारामा ७, सप्तरीमा ५, सिरहामा ४, सर्लाही र रौतहटमा ३/३ जना र महोत्तरीमा २ जना संक्रमितको मृत्यु भएको छ ।

साउन १ गतेसम्ममा प्रदेश २ मा ४ हजार ३६ संक्रमित भेटिएका थिए । एक महिनामा त्यो संख्या बढेर ९ हजार १७ पुगेको छ ।

संक्रमण बढ्नुको कारण : खुल्ला सिमाना र अनुशासन

लकडाउनको समयमा प्रदेश २ मा संक्रमणको जोखिम अहिले जस्तो थिएन । भारतबाट फर्किएकाहरुका कारण संक्रमित भेटिने क्रम त चलिरहेको थियो तर अधिकांश क्वारेन्टिनमा थिए । कोही लुकीछिपी आए गाउँसमाजकै मानिसहरुले स्थानीय जनप्रतिनिधिलाई खबर गर्थे, स्थानीय तहको क्वारेन्टिनमा पुर्‍याउँथे ।

असार दोस्रो सातापछि कमजोरी सुरु भयो । भारतबाट छिरेकाहरुमाथि राम्रोसँग निगरानी हुन सकेन । सरकारले जारी गरेको कोरोना परीक्षणसम्बन्धी निर्देशिकाका कारण क्वारेन्टिनमा बसेकाहरु पनि र्‍यापिड डाइग्नोस्टिक टेस्ट (आरडीटी) गरेर धमाधम घर जान थाले भने भारतबाट लुकिछिपी आएकाहरु पनि क्वारेन्टिनको साटो घर परिवारसँग बस्न थाले ।

त्यसको असर साउनको पहिलो साताबाट देखिन सुरु भयो । साउनको पहिलो साता प्रदेशको पूर्वी जिल्ला सप्तरीको सदरमुकाम राजविराज र पश्चिम जिल्ला पर्साको सदरमुकाम वीरगञ्जमा समुदायमा संक्रमण पुगेको संकेतहरु देखिए । वीरगञ्जस्थित कोरोना विशेष गण्डक अस्पतालमा कार्यरत डा. उदयनारायण सिंह भन्छन्, ‘जब असार ३१ गते गण्डक अस्पतालमा एक संक्रमितको मृत्यु भयो त्यसपछि सम्बन्धित निकायहरु झस्किएका थिए ।’

उक्त मृत्यु नेपालको ३९ औं मृत्यु थियो, यतिबेला गण्डक अस्पतालको अधिकांश बेड खाली भइसकेका थिए ।

अहिले अवस्था ठीक उल्टो छ । अधिकांश अस्पतालका बेड भरिएर संक्रमित राख्ने ठाउँको अभाव छ ।

संक्रमितको संख्या बढ्दै गएपछि राजविराज र वीरगञ्जमा निषेधाज्ञा पनि जारी गरियो । अन्य जिल्ला पर्ख र हेरको स्थितिमा थिए । एक जिल्लाबाट अर्को जिल्ला सहजै आउजाउ गर्न सक्ने अवस्था थियो भने भारतबाट मानिसहरु आइरहेका थिए ।

वीरगञ्ज र राजविराजमा देखिएको समुदाय संक्रमणको झिल्को सिंगो प्रदेशभर केहीदिनमै फैलिन सक्छ भनेर स्थानीय प्रशासन, प्रदेश र केन्द्र सरकार कसैले पनि आवश्यक कदम चाल्न सकेनन् । त्यही कारण अन्य जिल्लामा संक्रमण फैलिँदै गएको जनस्वास्थ्य विज्ञहरु बताउँछन् ।

१ साउनमा वीरगञ्जमा जम्मा १६८ संक्रमित थिए, अहिले बढेर २ हजार २ पुगेको छ । सप्तरीमा ३ सय ४४ संक्रमित थिए, अहिले बढेर ७४७ पुगेको छ ।

अब विस्तारै पर्सा र सप्तरीको चेन जोडिने संकेत देखिएको छ ।